TOPRAKLAMA NEDİR?
Topraklama, elektrik ile çalışan cihazların olası bir elektrik kaçağı tehlikesine karşı alınan hayati bir önlemdir. Kaçak elektriğin bir iletkenle toprağa verilmesini sağlayan basit bir sistemdir. İnsan hayatını ve cihazların kullanım ömrünü riske atmamak için elektrik kaçağı riskine karşı topraklama kesinlikle yapılmalıdır.
Böylece cihazda oluşabilecek fazla elektrik yükü direnci çok az olan toprak hattı üzerinden toprağa verilecek ve cihaza dokunan kişilerin hayati tehlikesi ortadan kalkmış olacaktır.
KORUMA TOPRAKLAMASI: İşletme araçlarının aktif olmayan bölümlerinin, uygun şekilde toprak içine tesis edilmiş olan bir topraklama düzenine bağlanmasıdır.
Alçak gerilim tesislerinde, temas gerilimine karşı koruma yöntemlerinden biridir. Yüksek gerilim tesislerinde ise temas gerilimine karşı korumada kullanılacak tek yöntemdir. Amaç; bir hata durumunda insan vücudu üzerinden geçecek akımı olabildiğince az tutarak, bu esnada devredeki koruma cihazlarının çalışmasını sağlamak ve arızalı kısmı hızla devre dışı bırakmaktır.
İŞLETME TOPRAKLAMASI: Tesislerin ve cihazların normal işletilebilmesi için, işletme akım devresinin bir noktasının topraklanmasıdır.
İşletme topraklaması, alçak gerilim şebekelerinde, transformatörlerin sıfır noktalarının, doğru akım tesislerinde bir kutbun veya orta iletkenin topraklanması ile yapılır. Böylece sistemde, toprağa karşı oluşacak gerilimin belirli değerleri aşmamasına çalışılır. Dirençli ve dirençsiz olarak iki farklı şekilde uygulanabilir. Orta ve yüksek gerilim şebekelerinde işletme topraklaması ülkelerin yönetmeliklerine göre değişmektedir. Ülkemizde orta gerilim şebekeleri direnç üzerinden topraklanmaktadır. Yüksek gerilim şebekelerinin ise direkt olarak topraklanması yoluna gidilmektedir
FONKSİYON TOPRAKLAMASI:Bir tesisin veya bir işletme elemanının istenen fonksiyonu yerine getirebilmesi amacıyla yapılan topraklamadır.
Yıldırım etkilerine karşı koruma, raylı sistem topraklaması, zayıf akım cihazlarının topraklaması bu tip topraklamaya en iyi örneklerdir.
TOPRAKLAMANIN AMAÇ VE
FAYDALARI
İnsanları tehlikeli dokunma gerilimlerine karşı korumak için, kaçak akımları toprağa yönlendirir. Önce sizin can güvenliğiniz gelir. ToprakIama sizi elektrik çarpmalarına karşı korur.
Yıldırımların oluşturduğu ani yüksek gerilimler önceden belirlemiş olduğunuz yolu takip ederek toprağa akar ve ne size ne de herhangi bir cihazınıza zarar vermez.
Elektrik kablolarında ve cihazlarda oluşan manyetik atlamaları kontrol altında tutarak yüksek bedeller ödeyerek yapmış olduğunuz hassas elektronik cihaz yatırımlarınızı elektrik kaçaklarının neden olacağı zararlardan koruyabilirsiniz.
Topraklama tesisi can ve mal güvenliğini sağlayarak daha güvenli ve sağlıklı bir yaşam koşulu sağlar.
Mal ve can güvenliği açısından çok önemli olan topraklama konusunda daha duyarlı davranarak ucuz ve basit çözümlerden kaçınılmalıdır. Ucuz ve hatalı topraklamanın sonuçlarının bedeli Karşılanamayacak kadar ağır olabilir! Topraklama bir kez yapılan ve telafisi çok maliyetli bir uygulamadır.
TOPRAKLAMA MALZEMELERİ
Not: Özellikle çelik kafes yapıların tüm metal kısımları iyi bir topraklama
etkisi elde edilecek şekilde topraklanmalıdır.
Topraklayıcı olarak aşağıdaki malzemeler kullanılabilir;
- Çubuk topraklayıcı veya boru topraklayıcı, - Şerit veya örgülü iletken topraklayıcı, - Levha topraklayıcı, - Temel topraklayıcı, - Toprağa gömülü beton içindeki demir donatı. - Toprağa gömülü veya toprakla temasta bulunan toprak altındaki diğer uygun konstrüksiyon kısımlar.
Topraklama birleştirme iletkenine bağlanacak noktalar;
1- İletişim sistemi topraklayıcısı 2- Binanın temel topraklaması 3- İletişim kablolarının iletken dış kılıfları 4- Binanın çelik hasır konstrüksiyonu 5- İletken malzemeden yapılmış içme suyu ve pis su boruları 6- Merkezi ısıtma sistemi 7- Raylı sistem toprağı 8- Anten tesisatı için topraklama iletkeni 9- Aşırı gerilim koruma cihazlarının topraklama iletkenleri 10- Binalara ilişkin yıldırıma karşı koruma topraklaması 11- Bina içindeki gaz hatları(Sadece potansiyel dengelemesi için) 12- Koruma İletkeni (PE) 13- PEN iletkeni 14- 1 kV’un üstündeki gerilimlerde transformatörlerin alçak gerilim tarafındaki yıldız noktaları